Je winkelwagen is momenteel leeg!
De biologische wortels en evolutie van het menselijk gedrag
De toekomst voorspellen door in een glazen bol te kijken, is geen kunst. Maar als je geen betere kennis en middelen bezit, moet je toch wat. Als dat gebeurt vanuit een sombere gemoedstoestand zoals in het boek Openbaringen van het Nieuwe Testament, komen we uit op een soort Apocalyps. Tegenwoordig geloven we niet meer in visioenen. We hechten meer waarde aan voorspellingen op grond van modellen en rekensommen.
In 1798 schreef Malthus zijn beroemde essay met berekeningen over bevolkingsgroei en voorspelde hij rampzalige gevolgen. In 1968 deed Paul Ehrlich er in zijn “Population bomb” nog een schepje bovenop. In 1972 komt Meadows met de Club van Rome door middel van computermodellen tot het beroemde “Grenzen aan de groei”. Sindsdien is het doorberekenen van scenario’s volgens meest optimistische en meest pessimistische uitgangspunten enorm in zwang gekomen. Toch halen de meeste mensen, al of niet deskundig, er hun schouders bij op. Blind vertrouwen in nog niet bestaande wetenschap en technologie blijkt sterker dan vertrouwen in berekeningen met computermodellen. We vinden er wel wat op. Als de Verenigde Naties voor 2050 een wereldbevolking van 9 miljard voorspellen, rijst er echter geen enkele twijfel. Sterker nog menigeen reageert verheugd bij de gedachte dat de wereldbevolking over 40 jaar eindelijk stabiliseert. Misschien komt dit doordat iedereen het kan narekenen. De voorspelling is namelijk niet ingewikkeld. Neem het huidige aantal van 7 miljard, zet er een groeipercentage op dat vanaf het huidige 1,3 % afneemt tot 0 en voila. Het is gewoon een berekening met de aanname dat de huidige trend zich voortzet. Toch is dit een voorspelling die vrijwel elke vorm van realisme mist om de doodeenvoudige reden dat er in 2050 geen tien aardbollen zullen zijn. Dat dit aantal aardbollen nodig zal zijn, volgt eveneens uit een simpel rekensommetje.
Stel dat het rijke deel van de wereldbevolking bestaande uit 0,8 miljard mensen de komende 40 jaar met 0,3 % per jaar groeit en dat hun gemiddelde inkomen van $ 30.000 per jaar de komende 40 jaar met 2 % blijft groeien. Neem vervolgens voor de 2,4 miljard mensen in de snel opkomende economieën zoals China India en Brazilië aan dat die in aantal met 1,5 % per jaar blijven groeien en dat hun inkomen vanaf het huidige gemiddelde van $ 3000 per jaar met 8% blijft groeien.
Het resultaat is dan dat in 2050 het inkomen van de gemiddelde Chinees, hetzelfde zal zijn als dat van de gemiddelde Amerikaan of Europeaan. Aangenomen dat ze dan ook het westerse consumptiepatroon hebben overgenomen, volgt uit dit sommetje dat beide groepen samen dan tien keer zo veel consumeren als nu.
Dat deze beangstigende voorspelling niet kan uitkomen, lijkt me nogal evident. Toch is het niets meer en minder dan het doortrekken van de huidige trend en dat is precies hetzelfde als wat de VN doet om tot het aantal van 9 miljard te komen.
In werkelijkheid zal de wal het schip keren. Die 9 miljard halen we niet. Een vertienvoudiging van de productiviteit op aarde in 40 jaar is zelfs met de meest fantastische technologische doorbraken niet denkbaar. Zelfs als iedereen zich beperkt tot water en brood, zal het moeilijk worden. Maar honger is niet eens het ergste. Zonder drastische omschakeling op duurzame energie zal het klimaat volledig uit de hand lopen, waardoor het voortbestaan van onze soort in gevaar komt.
Het roer moet dus om, en wel heel drastisch. Zelfs zo drastisch dat het zeer de vraag is of dit binnen normale grenzen van politieke koerswijzigingen is te bereiken. In dat licht bezien, zijn de grijns van Rutte en zijn gebazel over krachtig herstel van economische groei pas echt beangstigend.