Je winkelwagen is momenteel leeg!
De biologische wortels en evolutie van het menselijk gedrag
In de vorige columns beschreef ik al diverse variaties op het “harem”-model zoals die voorkomen bij ver-de verschillende apen. Naarmate we dichterbij in de familie komen wordt het steeds gekker.
De gewone chimpansee volgt op het eerste gezicht ook het “harem”-model. In dit geval komt de alpha-man echter zelden van een andere groep en meestal via een langdurige machtstrijd uit eigen gelederen. Om de zittende leider te kunnen verstoten moet hij wel eerst een complot vormen en met een paar vriendjes samenzweren. Later beloont hij die handlangers door oogluikend toe te staan dat zij regelmatig sex hebben met de aantrekkelijkste vrouwen. Iets dergelijks zal een gorilla zilverrug nooit tolereren.
In dit “corruptie”-model maken de tweederangs mannen gretig gebruik van hun vrijkaartjes en ze gebruiken zonodig geweld om deze “rechten” bij een bronstig vrouwtje op te eisen. Een bronstig chimpansee vrouwtje is een “publieke” vrouw en paart in die ene week gemiddeld 138 keer met 13 verschillende mannen, waarbij de mannen letterlijk achter en over haar rug een onzichtbare onderlinge wedstrijd voeren. De paring duurt maar een paar seconden, doch het gaat niet om de snelheid maar om het aantal keren en dat wordt bepaald door de machtspositie van de “onderofficieren”. Verder gaat het er om zo veel mogelijk zaadcellen achter te laten. Chimp-mannen zijn daartoe rijk geschapen met een paar testikels van één kg op 45 kg lichaamsgewicht. Dat is in verhouding 20 keer zo veel als bij de mens! In dit “wedstrijd-model” wordt de finale echter gespeeld rondom het moment suprème. De vruchtbare periode heeft een door geur gemarkeerde piek van slechts enkele uren rondom de ei-sprong en een beetje chimpansee kerel heeft daar een fijne neus voor. Meestal betekent dit dat de alpha-man tijdens dit spitsuur geen andere mannen tolereert en het vruchtbare vrouwtje geen moment onbeheerd achterlaat. Dit “body guard”-model is niet waterdicht. Ongeveer 20 % van de kinderen is niet van de alpha-vader. Als hij even niet oplet zijn er “sneaky fuckers” die hun kans grijpen. Voor de vruchtbare vrouwen is deze periode geen pretje. Gelukkig overkomt het hun slechts ééns in de vier jaar want zolang ze zogende jongen hebben, zijn ze gevrijwaard. Om aan de groepssex te ontkomen, wil een bronstig vrouwtje er nog wel eens met een minder brute charmeur stiekem tussenuit knijpen en in het geniep een rustige monogame wittebroodsweek vieren. Dat is een levensgevaarlijk avontuur, want als de alpha-man erachter komt, loopt de stiekemerd grote kans op een enorm pak slaag en als er later uit de relatie een kind voortkomt, loopt dit kind groot gevaar te worden gedood. Chimpansees hebben een perfect geheugen als het om relaties gaat. Soms ontstaat na een dergelijke escapade uit louter lijfsbehoud een afscheidingsbeweging en vormt zich een eigen groepje. De alpha-man gaat echter regelmatig met zijn kliek handlangers op oorlogspad waarbij de mannen van een afscheidingsbeweging systematisch één voor één worden geïsoleerd en gemolesteerd tot de dood er op volgt. Nadat ook hun kinderen vermoord zijn, worden de vrouwen weer bij de groep ingelijfd.
God zij dank bestaat er nog een tweede soort chimpansee met een wat sympathieker gedrag, de bonobo. Deze soort heeft het geweld en de jaloezie afgekocht met vrije sex. Ik noem dat het “vrijdame”-model. Het haremmodel met de apha-man is vrijwel verdwenen. Monogame escapades en sneaky fuckers ontbreken want alle mannen komen ruimschoots aan hun trekken. Het aantal paringen per man wordt bepaald door de kwaliteit van de vriendschap waarover de vrouw oordeelt. Mannen kunnen dit wel beïnvloeden door haar met lekkere hapjes te verwennen. Vrouwtjes paren niet alleen in de vruchtbare periode, maar tijdens hun bronst genieten ze wel van extra grote belangstelling en vaak staan de mannen met belangstelling toekijkend in een rij te wachten op hun beurt voor de publieke groepssex. De zwelling van een bronstig vrouwtje duurt drie weken maar het moment rondom de ei-sprong wordt niet door geur gemarkeerd. Wil je als bonobo-man vader worden, dan zul je de volle drie weken hard moeten werken. Het resultaat van de wedstrijd wordt behalve door de hoeveelheid sperma ook bepaald door háar voorkeur tijdens de geheime piekuren. Met geweld bereikt een bonobo-man niets. Bonobovrouwen zijn volledig geëmancipeerd en vormen onderling relaties waar een enkele man niet tegenop kan. Geen enkel kind weet wie zijn vader is en dat maakt ook niets uit want mannen dragen niet bij aan de zorg. De zorg voor de jongen vertoont kenmerken van “mantelzorg” door oudere zusjes en vriendinnen. Het onbekende vaderschap heeft zelfs voordelen want kindermoord en rooftochten met molest zijn nooit bij de bonobo waargenomen.
Bonobo meisjes verhuizen op ongeveer zevenjarige leeftijd naar een andere groep. Daar worden ze eerst enige jaren in een hechte lesbische relatie door oudere vrouwtjes opgenomen totdat ze hun eerste zwelling krijgen en hetero worden.
Buiten de vruchtbare perioden is sex een vreedzame sociale omgangsvorm en een ongegeneerde publieke aangelegenheid. Lesbische en homofiele relaties zijn net zo gewoon als heterofiele en er is geen standje te bedenken of de bonobo doet het. Het is het “love and peace”-model, alleen zonder drugs of rock en roll.
Hoewel bonobo en chimpansee voor 99,5 % dezelfde genen hebben, zijn de onderlinge verschillen op het vlak van sexuele relaties dus erg groot. Aangezien onze genen slechts voor 98 % overeenkomen met die van beide chimpansees, is er nog hoop dat het bij ons van nature toch weer heel anders gaat. Daarover echter een andere keer anders doet u tijdens de vakantie geen oog meer dicht.