Oermenselijk

Met z’n allen

De Occupy beweging lijkt een regelrecht gevolg van de gestage verspreiding van mijn boekje over De Meerziekte. Alleen de verkoopaantallen kloppen niet met de omvang van deze wereldwijde hype. Waarschijnlijker is dat het toch een algemeen voorkomend maar toch boeiend en merkwaardig natuurverschijnsel betreft. Ik noem het maar “Met z’n allen” en het komt in talloze verschijningsvormen voor. Zoals bij kauwtjes die tijdens de luwe avonden van dit najaar vanuit een doodse stilte opeens met z’n allen uit de grote boom bij de buurman opstegen en dan druk kauwend naar een andere boom vlogen om daar weer vredig neer te strijken. Of zoals de Horssense kikkers die zonder merkbare aanleiding opeens allemaal in alle vijvers en sloten tegelijk begonnen te kwaken. Zelfs de paddestoelen langs de bermen, die normaal de herfst sieren, schoten deze zomer opeens allemaal vrijwel tegelijk omhoog. Van paddestoelen is overigens bekend dat ze onderaardse verbindingen, zogenaamde zwamvlokken, met elkaar hebben waarmee ze wellicht op een voor ons niet waarneembare manier twitteren. Ik twitter zelf niet maar ik begrijp dat het een soort elektronische zwamvlok is.

Bizarre modegrillen waar we met z’n allen achteraan hollen kennen we natuurlijk al van voor het twittertijdperk toen we nog met z’n allen naar dezelfde TV zender keken. In navolging van Mary Quant kleedden de dames zich in 1963 opeens met z’n allen in minirok en in 1971 in hotpant. Al naar gelang het modevoorschrift liepen ze op paalhakken, droegen naveltruitjes of toonden hun decolleté en tatoe op een spannende plaats. Het waren opwindende tijden maar de rages beperkten zich helaas niet tot de schaarse schoonheden waardoor het uiteindelijk niet meer om aan te zien was. Dat is meestal het begin van het einde. De meeste modegrillen gaan aan hun eigen succes ten onder. Maar ook de heren doen wanhopige pogingen om op te vallen of erbij te horen en dan met z’n allen hetzelfde. Ze scheren de kop kaal of smeren het haar vol met snot, zetten hun pet achterstevoren en laten de broek met het kruis op de knieën zakken, om maar een paar rare fratsen te noemen. Het “met z’n allen” is dus niets nieuws maar het lijkt wel of de hyperigheid toeneemt en zich naar steeds meer andere terreinen uitbreidt.

Hype’s zijn er vooral ook onder de nieuwsgaarders. Na de dood van Apple-icoon Steve Jobs die op eigen houtje een hype ontketende rondom uiterst gebruiksvriendelijke maar verder volstrekt onzinnige en aan mij niet bestede speeltjes zoals de i-pod en i-phone, gingen opeens alle journalisten daar enkele dagen met z’n allen over praten en schrijven alsof deze man de Verlosser zelf was. Een dag later stort iedereen zich alweer op de NS-plaszak, een minstens zo briljante uitvinding waar Steve Jobs helaas niet is opgekomen. Maar er zijn ook zeer serieuze hypes.  

De protesten na het incident met de fruitverkoper in Tunesië verspreidden zich dit jaar als een epidemie binnen de Arabische dictaturen en toonden via de Arabische lente de onoverwinnelijke kracht van het “met z’n allen”. Er was veel gelijkenis met de serie rozenrevoluties die vanaf 1989 de communistische staten uit het Sovjet imperium losmaakten. Net zoals er steeds weer antistoffen tegen een nieuw griepvirus ontstaan, ontwikkelt zich van tijd tot tijd een collectief samenballend protest waarmee de menselijke beschaving zich van systeemdwalingen ontdoet. Aan dwalingen geen gebrek. Feodale stelsels, kolonialisme, dictaturen, communisme, corruptie, bureaucratie en uiteindelijk de ontaarding van het kapitalisme met het flitskapitaal en de bonussen als absurde climax. Het is dus niet zo gek dat nu in vele steden van de wereld wordt geprotesteerd tegen de hebzucht en de overheersing van de wereld door de financiële economie. Rechts conservatief probeert deze Occupy beweging schouderophalend te negeren, maar anderen zien hierin een voorbode van de Apocalyps. Ik zie het als een zoveelste zich spontaan ontwikkelende collectieve weerstand tegen de zoveelste systeemdwaling. Laten we de invloed niet onderschatten. Doordat Occupy samenvalt met een crisis binnen het financiële systeem zelf, kan een extra zetje een onverwacht groot effect hebben. Van veel grotere invloed echter is het plotselinge inzicht dat leven op de pof slecht is. Terwijl we de afgelopen jaren door middel van hypotheekrenteaftrek, lease auto’s, credit cards en renderende staatsobligaties nog volop aangemoedigd werden om zo veel mogelijk schuld te maken, lijken we nu door een plotselinge openbaring met z’n allen in te zien dat boven je stand leven slecht is. Dit simpele inzicht kan echter net zo fataal worden voor de op schuld parasiterende banken als een rush om met z’n allen ons spaargeld terug te halen.

Uiteindelijk maakt het niet uit door welke zet het wankelende systeem onderuit gehaald wordt. Een economisch systeem dat niet deugt omdat het ontaard is tot een luchtbel gaat vroeg of laat toch ten onder. De financiële wereld is ontaard tot één groot wereldomvattend piramidespel dat omvalt zodra de groei stagneert. Met ons verkwistende leefpatroon en een aarde die niet wil meegroeien is stagnatie onvermijdelijk . En ook dat doen we met z’n allen. Met z’n allen lijden we aan de Meerziekte en met z’n allen zullen we er weer van moeten zien te herstellen. Ik kan alle Occupy deelnemers, in alle tentjes waar ook in Nederland dan ook sterk aanbevelen om met z’n allen De Meerziekte te lezen.