Ouder worden
Het CBS houdt alles bij, van onze geboorte tot de dood. Wat we eten en drinken tot en met onze ziektes, lichaamsgewicht en buikomvang. Dat doen ze al vele jaren en uit de cijferreeksen kunnen ze trends aflijden en durven ze zelfs voorspellingen te doen. Zo verwacht het CBS op grond van de leeftijden waarbij de tachtigers van nu sterven dat we steeds maar ouder worden en dat, als dit zo doorgaat, we er vanaf 2060 nog weer 5 à 6 jaar bij krijgen (CBS Kerncijfers, Statline 9/1/2013). Dat brengt de pensioenfondsen steeds verder in financiële nood en ook de regering kan straks onze AOW niet meer opbrengen. Het klinkt plausibel, maar is het ook waar? Lees verder »
Het kruipertje
Het was het eerste plantje waarvan ik de naam kende. Lang geleden, ik was amper tien jaar, leerde ik: “Een Kruipertje komt in je mouw of in je broekspijp en kruipt dan naar boven of beneden in de richting van je poepert, gaat dan naar binnen naar je hart en dan ga je dood”. Het heeft grote indruk op me gemaakt. Afgezien van de bangmakerij voor het doodgaan was ik vooral gefascineerd door het simpele maar uiterst doeltreffende mechanisme waarmee het kruipertje kruipt. Misschien dat het zelfs mijn carrière als bioloog heeft bepaald. In ieder geval moet ik er nu ruim 55 jaar later steeds weer aan terug denken. Lees verder »
Arme jongens
In de week van 20 oktober, schalde Philip Freriks door mijn huiskamer dat het slecht gaat met de schoolprestaties van jongens. Niet alleen leggen ze het af tegen de meiden, maar ook in absolute zin zakken ze weg. Het gaat slechts om een verschil van circa 5 % dat zich pas na de brugklas manifesteert, maar de statistieken van het CBS schijnen keihard en overduidelijk. De verklaringen voor dit fenomeen waren dat echter allerminst. Er bestaat natuurlijk grote weerstand tegen het idee dat meiden slimmer zijn zodat er naarstig gezocht wordt naar andere oorzaken. Volgens neuropsycholoog Jelle Jolles bestaat er een tijdelijk verschil in het tempo van de hersenontwikkeling. Een troostende gedachte daarbij is dat de jongens het later wel weer inhalen. Maar nog aantrekkelijker is het om de schuld aan het onderwijs te geven. Zo zou het door de huidige softe structuur van het onderwijs worden veroorzaakt en daarom moeten we het onderwijssysteem misschien maar weer veranderen. Het idee daarbij is dat jongetjes beter gedijen in een gedisciplineerde schoolse omgeving zonder al te veel afleiding, terwijl de meiden veel beter kunnen omgaan met vrijheid, eigen verantwoordelijkheid en het werken in groepsverband die zo typisch zijn voor het studiehuis.
Het zou allemaal kunnen maar ik miste in de reportage een tweetal veel meer voor de hand liggende verklaringen die geen theorie zijn maar op bewezen feiten uit wetenschappelijk onderzoek steunen.
In dit moderne tijdsgewricht besteden beide geslachten veel tijd achter hun computer, maar de meiden geven over het algemeen de voorkeur aan onnozel geklets in allerlei variaties van msn’en terwijl de jongens sterker worden verleid tot het doen van games. Tijdens die games schieten ze draken en andere monsters of virtuele mensen dood of rijden ze met raceauto’s door volle straten en moeten ze met de muis of stick zien te presteren om een hoger niveau te bereiken. In beide gevallen gaan er vele uren verloren, maar in het geval van de jongens ontstaat er bij een groot aantal een serieuze verslaving. De combinatie van spanning, prestatie en beloning naar een hoger level is voor jongens veel verleidelijker dan voor meisjes. Dat is een diepgeworteld biologisch gegeven dat te maken heeft met het feit dat mannen zich moeten uitsloven om kans te maken bij de vrouwen. Het staat uitvoerig beschreven in hoofdstuk 4 van Oermenselijk. Zodra daardoor per dag enkele uren gegamed wordt, heeft dat een direkte invloed op de ontwikkeling van de hersenen. Het neuronencircuit vanaf de muishand via het scherm met de target en de beloning wordt uitzonderlijk getrained, terwijl andere delen van de hersenen verwaarloosd worden en daardoor degenereren. Het kleine genotscentrum onder in de hersenen raakt zodanig gewend aan de hoge dosis van de gameprikkel (dopamine), dat alle andere belevingen en bezigheden als “saai” ervaren worden. Het gevolg is een achterstand in de ontwikkeling van het vermogen tot taal en redeneren en een algehele desinteresse in zaken als cultuur en maatschappij. Ook dit staat beschreven in Oermenselijk en wel in het over de virtuele mens.
Er is nog een tweede oorzaak aan te wijzen. Vanaf ongeveer 14 jaar en soms al eerder worden de jongens en meisjes van tegenwoordig verleid tot het drinken van alcoholische drank. De verleiding is voor jongens sterker omdat het als stoer beschouwd wordt en je een sulletje bent als je niet drinkt. Vanaf het zestiende jaar vallen alle remmen weg en wordt vaak elk weekend stevig ingenomen. Ook hiervan zijn de gevolgen op de ontwikkeling van de hersenen zeer ernstig. De genotsprikkel heeft zijn uitwerking via datzelfde dopamine en hetzelfde kleine stukje hersenen dat ook voor de gameverslaving zorgt terwijl andere essentiële gedeelten van de hersenen verschrompelen. Beide invloeden veroorzaken in de periode tussen 14 en 18 jaar een niet meer in te halen gebrek aan concentratievermogen, moeite met het nemen van afgewogen beslissingen, afnemend redeneervermogen en een achterstand in de taalontwikkeling. Ik beweer niet dat deze effecten niet ook bij meisjes optreden, maar wel dat het daarbij minder vaak en/of minder ernstig is.
Helaas kunnen we hiervoor niet de hormonen noch de school of het leersysteem de schuld geven. Sinterklaas, prins Carnaval, de Paashaas en de Kerstman zijn de grootste boosdoeners want die brengen veel feesten en nieuwe nog mooiere versies van alle computergames. Ouders treft geen enkele blaam, die willen slechts dat hun kind niet onderdoet voor anderen.
Arme jongens
In de week van 20 oktober, schalde Philip Freriks door mijn huiskamer dat het slecht gaat met de schoolprestaties van jongens. Niet alleen leggen ze het af tegen de meiden, maar ook in absolute zin zakken ze weg. Het gaat slechts om een verschil van ca 5 %, maar de statistieken van het CBS schijnen keihard en overduidelijk. De verklaringen voor dit fenomeen waren dat echter allerminst. Er bestaat natuurlijk grote weerstand tegen het idee dat meiden slimmer zijn zodat er naarstig gezocht wordt naar andere oorzaken. Volgens neuropsycholoog Jelle Jolles bestaat er een tijdelijk verschil in het tempo van de hersenontwikkeling. Een troostende gedachte daarbij is dat de jongens het later wel weer inhalen. Maar nog aantrekkelijker is het om de schuld aan het onderwijs te geven. Zo zou het door de huidige softe structuur van het onderwijs worden veroorzaakt en daarom moeten we het onderwijssysteem misschien maar weer veranderen. Het idee daarbij is dat jongetjes beter gedijen in een gedisciplineerde schoolse omgeving zonder al te veel afleiding, terwijl de meiden veel beter kunnen omgaan met vrijheid, eigen verantwoordelijkheid en het werken in groepsverband.
Het zou allemaal kunnen maar ik miste in de reportage een tweetal veel meer voor de hand liggende verklaringen die geen theorie zijn maar op bewezen feiten uit wetenschappelijk onderzoek steunen.
In dit moderne tijdsgewricht besteden beide geslachten veel tijd achter hun computer, maar de meiden geven over het algemeen de voorkeur aan onnozel geklets in allerlei variaties van msn’en terwijl de jongens sterker worden verleid tot het doen van games. Tijdens die games schieten ze draken en andere monsters of virtuele mensen dood of rijden ze met raceauto’s door volle straten en moeten ze met de muis of stick zien te presteren om een hoger niveau te bereiken. In beide gevallen gaan er vele uren verloren, maar in het geval van de jongens ontstaat er bij een groot aantal een serieuze verslaving. De combinatie van spanning, prestatie en beloning naar een hoger level is voor jongens veel verleidelijker dan voor meisjes. Dat is een diepgeworteld biologisch gegeven dat te maken heeft met het feit dat mannen zich moeten uitsloven om kans te maken bij de vrouwen. Het staat uitvoerig beschreven in hoofdstuk 4 van Oermenselijk. Zodra daardoor per dag enkele uren gegamed wordt, heeft dat een direkte invloed op de ontwikkeling van de hersenen. Het neuronencircuit vanaf de muishand via het scherm met de target en de beloning wordt uitzonderlijk getrained, terwijl andere delen van de hersenen verwaarloosd worden en daardoor degenereren. Het kleine genotscentrum onder in de hersenen raakt zodanig gewend aan de hoge dosis van de gameprikkel (dopamine), dat alle andere belevingen en bezigheden als “saai” ervaren worden. Het gevolg is een achterstand in de ontwikkeling van het vermogen tot taal en redeneren en een algehele desinteresse in zaken als cultuur en maatschappij. Ook dit staat beschreven in Oermenselijk en wel in hoofdstuk 6 over de virtuele mens.
Er is nog een tweede oorzaak aan te wijzen. Vanaf ongeveer 14 jaar worden de jongens en meisjes van tegenwoordig verleid tot het drinken van alcoholische drank. De verleiding is voor jongens sterker omdat het als stoer beschouwd wordt en je een sulletje bent als je niet drinkt. Vanaf het zestiende jaar vallen alle remmen weg en wordt vaak elk weekend stevig ingenomen. Ook hiervan zijn de gevolgen op de ontwikkeling van de hersenen zeer ernstig. De genotsprikkel heeft zijn uitwerking via datzelfde dopamine en hetzelfde kleine stukje hersenen dat ook voor de gameverslaving zorgt terwijl andere essentiële gedeelten van de hersenen verschrompelen. Beide invloeden veroorzaken in de periode tussen 14 en 18 jaar een niet meer in te halen gebrek aan concentratievermogen, moeite met het nemen van afgewogen beslissingen, afnemend redeneervermogen en een achterstand in de taalontwikkeling. Ik beweer niet dat deze effecten niet ook bij meisjes optreden, maar wel dat het daarbij minder vaak en/of minder ernstig is.
Helaas kunnen we hiervoor niet de hormonen noch de school of het leersysteem de schuld geven. Sinterklaas, de Paashaas en de Kerstman zijn de grootste boosdoeners want die brengen veel feesten en nieuwe nog mooiere versies van alle computergames. Ouders treft geen enkele blaam, die willen slechts dat hun kind niet onderdoet voor anderen.